Nu ook een Europese ban op nepreviews

©Berber Brouwer, advocaat bij Walden Grene

In januari kwam in het nieuws dat webwinkel Bicep Papa door de ACM was gedwongen te stoppen met het gebruiken van neplikes en nepvolgers bij de promotie van producten op Instagram. De handhaving tegen Bicep Papa was onderdeel van een campagne van de ACM tegen handel in nepreviews en neplikes die in 2020 was gestart, waarbij klantenbestanden waren opgevraagd bij Nederlandse aanbieders van nepengagement.

Consumentenmisleiding

Bicep Papa is een bedrijf van influencer Mo Bicep, dat voedingssupplementen van eigen merk voor sporters verkoopt. Volgens het onderzoek van de ACM, waarbij ook de politie betrokken was, had Bicep Papa over de periode september 2018 tot en met augustus 2020 in totaal 98.000 volgers en 27.000 likes gekocht van een aanbieder van ‘niet-authentieke engagement’. Daarbij ging het om volgers en likes die door een bot waren gegenereerd en dus niet om bestaande personen. Volgens de ACM heeft Bicep Papa op die manier consumenten misleid, omdat het niet gaat om echte consumenten en het bedrijf en de producten hierdoor populairder lijken dan ze zijn. Bicep Papa heeft alle gekochte likes en volgers moeten verwijderen.

Volgens de ACM wordt het vertrouwen in het internet als marktplaats door deze praktijken geschaad en kan het gebruik van valse reviews ook leiden tot oneerlijke concurrentie. Daar zit wat in.

In de Leidraad Bescherming Online Consument van de ACM staan onder andere regels over online reviews, testimonials, en volgers en likes. Valse reviews of aanbevelingen zijn verboden en ook mogen negatieve en positieve reviews bij de plaatsing niet ongelijk behandeld worden. Met andere woorden: alleen de positieve reviews laten staan en de negatieve verwijderen of in de ranking wegmoffelen, is volgens de ACM ook misleidend, net als het plaatsen van een positieve review bij een ander product dan dat waarop de review betrekking had. Ook moet duidelijk zijn of een bedrijf kan garanderen dat reviews afkomstig zijn van consumenten die het product ook daadwerkelijk hebben gekocht.

Nieuwe EU-regelgeving voor bescherming van consumenten

Naast genoemde leidraad van de ACM staat ook in de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing een verbod (zonder veel omhaal het ‘manipulatieverbod’ genoemd) om consumenten te misleiden met bewerkte reviews en om niet-bestaande identiteiten aan te maken of te gebruiken voor productreclame. De ACM en de Stichting Reclame Code lopen daarmee vooruit op nieuwe EU-regelgeving voor de bescherming van consumenten die op 28 mei 2022 van kracht wordt op grond van de Moderniseringsrichtlijn waarin specifieke regels rondom consumentenreviews en online aanbevelingen zijn opgenomen.

Betere consumentenbescherming

De Moderniseringsrichtlijn moet consumenten na de update beter beschermen in het digitale domein, onder andere met een verbod op valse reviews en aanbevelingen op social media. Likes van onechte profielen vallen daar expliciet onder. Ook de bewering van een webshop dat reviews afkomstig zijn van consumenten die het product daadwerkelijk hebben gekocht, zonder dat (technische) maatregelen zijn getroffen om dit te controleren, wordt als een oneerlijke handelspraktijk beschouwd.

De ACM zegt in feite dat die nieuwe regels niet nodig zijn en baseert zich in de uitspraak op al bestaande wetgeving voor bescherming van consumenten. Op grond daarvan mogen handelspraktijken (zowel offline als online) niet misleidend zijn. De ACM heeft deze norm ruim geïnterpreteerd door daar ook nepreviews en likes onder te laten vallen.  

Hoge boetes

De Moderniseringsrichtlijn bevat niet alleen voorschriften voor online reclame, maar versterkt ook het toezicht op de naleving bij grootschalige overtreding in meerdere EU-lidstaten. In dat geval zullen de toezichthouders gezamenlijk optreden en kunnen boetes worden opgelegd die (bij zeer ernstige overtreding) kunnen oplopen tot tien procent van de jaaromzet of twee miljoen euro.

Digital Services Act en Digital Markets Act

De Moderniseringsrichtlijn is een van de recente Europese maatregelen om online handelspraktijken te reguleren. Naar verwachting zullen de wetsvoorstellen voor de Digital Services Act en Digital Markets Act snel volgen. De Digital Services Act bevat uniforme Europese regels waaraan online tussenpersonen, zoals marktplaatsen, appstores en bookingplatforms, moeten gaan voldoen. Doel van de Digital Services Act is om fundamentele rechten van burgers op internet beter te beschermen, onder andere met maatregelen tegen illegale content en transparantieverplichtingen bij gebruik van recommender-algoritmes en gepersonaliseerde advertenties. De Digital Markets Act is bedoeld om machtsmisbruik door grote platforms (de zogenaamde gatekeepers zoals Google, Facebook, YouTube en Amazon) te voorkomen door eerlijke toegang voor zakelijke gebruikers af te dwingen en een verbod om eigen producten of diensten in rankings te bevoordelen.

Wil je meer weten over de Digital Services Act en Digital Markets Act? Houd dan de website en social kanalen van VIA goed in de gaten. In mijn volgende artikel praat ik je er namelijk helemaal over bij.

Gerelateerde artikelen

Autoriteit Persoonsgegevens gaat strenger toezicht houden

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft met een brief aan de VIA aangekondigd in 2024 strenger toezicht te houden. Eerder al uitte het kabinet haar zorgen over het gebruik van cookies en online tracking, waardoor een extra budget van 500.000 euro per jaar aan de AP werd toegewezen voor het toezicht hierop. Dit extra budget zal de AP gebruiken om vaker te controleren of organisaties op de juiste manier toestemming vragen voor het plaatsen van onder andere tracking cookies. De AP heeft vuistregels op haar website gepubliceerd met uitleg hoe organisaties hun cookiebanner moeten inrichten en toestemming voor het plaatsen van tracking cookies gevraagd moet worden. De AP heeft deze brief naar de VIA gestuurd met het verzoek om de inhoud ervan onder de aandacht te brengen bij onze leden. Het is van belang dat jij, als lid van de VIA, hiervan op de hoogte bent. Zodat er nu de mogelijkheid is om eventuele aanpassingen uit te voeren. – Saskia Baneke-Delfgaauw, VIA-directeur Lees hieronder de brief van het AP. Via deze mail houden we onze leden op de hoogte van belangrijke juridische ontwikkelingen. Als contactpersoon van jouw organisatie vragen we je om deze e-mail door te sturen naar degenen binnen de organisatie voor wie deze updates van belang zijn. Alvast bedankt! Mochten er vragen zijn of hebben jullie hulp nodig, neem dan contact op met Saskia Baneke, [email protected] of Guido Grevink [email protected] Relevante links:Autoriteit Persoonsgegevens publiceert richtlijnen voor het opstellen van een correcte cookiebannerHeldere en misleidende cookiebanners | Autoriteit PersoonsgegevensLegal Digital Advertising Checklist VERSTERKT TOEZICHT OP TRACKING TECHNOLOGIEËN EN NORMUITLEG RONDOM COOKIES De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat vanaf dit jaar vaker controleren of websites op de juiste manier toestemming vragen voor het vragen van (tracking) cookies en andere volgsoftware. In de praktijk komt het namelijk regelmatig voor dat er misleidende cookiebanners worden gebruikt, waardoor de toestemming voor de verwerking van persoonsgegevens niet juist wordt verkregen. De AP wijst u middels deze brief graag op de normuitleg die de AP hier recent over heeft uitgebracht. Cookies en de AVGBij het gebruik van tracking cookies of vergelijkbare technieken kan ervan uit worden gegaan dat er persoonsgegevens worden verwerkt. Dit geldt ook voor sommige functionele en beperkte analytische cookies. Aangezien het gaat om een verwerking van persoonsgegevens moet er ook worden voldaan aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Belang van een heldere cookiebannerDoor middel van tracking technologieën kunnen organisaties meekijken met het internetgedrag van hun websitebezoekers. Echter, dit is alleen toegestaan als websitebezoekers daar expliciet mee akkoord gaan. Zij moeten ook de optie hebben om cookies te weigeren, zonder nadelige gevolgen. Door het inzetten van een heldere cookiebanner kunnen websitebezoekers een weloverwogen keuze maken om wel of geen toestemming te geven. AP normuitlegNaast het versterkte toezicht brengt de AP ook normuitleg uit, zodat organisaties aan de hand van praktische regels kunnen voldoen aan de wettelijke vereisten met betrekking tot (tracking) cookies en andere technologieën. Inmiddels heeft de AP twee uitgebracht: normuitleg voor het maken van een heldere cookiebanner en normuitleg voor het intrekken van toestemming bij cookies. Voor verdere uitleg en voorbeelden verwijzen we u graag naar onze website. De volgende vuistregels helpen bij het opstellen van een correcte cookiebanner: Geef informatie over het doel; Zet vinkjes niet automatisch aan; Gebruik duidelijke tekst; Zet verschillende keuzes op één laag; Verberg bepaalde keuzes niet; Laat iemand niet extra klikken; Gebruik geen onopvallende link in de tekst; Wees helder over het intrekken van toestemming; Verwar toestemming niet met gerechtvaardigd belang. De volgende regels verduidelijken waaraan voldaan moet worden bij intrekken van toestemming bij cookies: Toestemming intrekken moet op ieder moment kunnen; Toestemming intrekken moet net zo gemakkelijk zijn als het aangeven; Toestemming intrekken mag geen nadelige gevolgen hebben voor uw websitebezoekers; Geef informatie over hoe websitebezoekers toestemming kunnen intrekken vóórdat zij toestemming geven; Zorg voor een vindbare plek voor het intrekken van toestemming; Gaat het (ook) om toestemming voor het verwerken van persoonsgegevens door derde partijen? Dan moet u deze derde partijen ook laten weten dat iemand de toestemming heeft ingetrokken.

Lees verder

Whitepaper Data-Cleanrooms: Wat zijn het en hoe zet je ze effectief in?

Het landschap van digitale marketing is flink veranderd. Firefox en Safari ondersteunen geen cookies van derden meer, Chrome is ze aan het uitfaseren en de ePrivacy Richtlijn en GDPR vereisen dat uitgevers en adverteerders toestemming van consumenten krijgen om hun data te verzamelen en te gebruiken. En dat zorgt voor de nodige uitdagingen op het gebied van data en privacy. Gelukkig bieden data-cleanrooms een oplossing. Cleanrooms maken het voor bedrijven mogelijk om samen te werken en data te analyseren met behoud van privacy en naleving van regelgeving. Ze zijn vooral nuttig in situaties waarin meerdere partijen de collectieve kracht van hun gegevens willen benutten zonder de individuele privacy of gegevensbeveiliging in gevaar te brengen. Klantgegevens worden zorgvuldig geanonimiseerd en ontdaan van alle persoonlijke of identificeerbare informatie. Deze gegevens kunnen vervolgens worden geanalyseerd en gebruikt om nieuwe inzichten te krijgen over gebruikers op een geaggregeerd niveau. Dit whitepaper geeft marketeers die nog geen of weinig ervaring hebben met data-cleanrooms inzicht in alle mogelijkheden. Van het definiëren van doelstellingen tot juridische zaken, uploaden van data en verbinding met andere bronnen tot het uitvoeren van data-analyses. De theorie wordt aangevuld met cases uit de Nederlandse reclame-industrie en aanbevelingen die betrekking hebben op de beperkingen en kosten van data-cleanrooms. Bijdragen van: Birgit Boing, Emmelijn Hermens, Weiwei Liu-Schröder, Bastiaan Spaans, Bernard de Vreede, Mark Wilmont.

Lees verder

Legal Digital Advertising Checklist

In een tijdperk waarin digitale interactie en online aanwezigheid de norm zijn geworden, is het verzamelen van persoonsgegevens een integraal onderdeel geworden van het online ecosysteem. Dit gebeurt door middel van (tracking-)cookies en diverse andere vergelijkbare tracking-technieken. Het tonen van gepersonaliseerde advertenties is een essentieel onderdeel geworden van de digital advertising wereld. Deze vorm van adverteren maakt niet alleen gratis toegang tot websites mogelijk, maar biedt betrokkenen ook een op maat gemaakte ervaring. Het is van cruciaal belang dat deze vorm van adverteren plaatsvindt in overeenstemming met wet- en regelgeving. Deze checklist biedt een overzicht van de belangrijkste juridische aspecten waar bedrijven rekening mee moeten houden bij het plaatsen van advertenties online. Door deze checklist te volgen, kan worden nagegaan of online advertentiegebruik zowel juridisch correct als professioneel verantwoord is. Let op: deze checklist is ontwikkeld als hulpmiddel voor bedrijven om te streven naar naleving van het wettelijk en regelgevend kader binnen de advertentiebranche. Het gebruik van deze checklist impliceert echter geen garantie dat volledige naleving wordt bereikt. Het wordt altijd aangeraden een juridisch professional te raadplegen om te waarborgen dat alle relevante wetten en regels worden nageleefd en correct worden geïnterpreteerd.

Lees verder