Opkomst massaclaims in social medialand

Sinds de invoering van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) in 2020 is het aantal massaclaims in Nederland flink aan het stijgen en behoort Nederland inmiddels tot een van de koplopers in Europa. Voorheen was het niet mogelijk om collectief schade te vorderen. Individuen moesten hierdoor zelfstandig naar de rechter stappen als zij hun schade vergoed wilden krijgen. Door de WAMCA is het inmiddels wel mogelijk om bijvoorbeeld als stichting schade te vorderen voor een groep gedupeerden.

De stijging van massaclaims is de afgelopen maand goed terug te zien in het aantal massaclaims dat is ingediend tegen de grote social media platforms. In dit artikel wordt ingegaan op de verschillende massaclaims die zijn ingediend bij Meta, TikTok en Twitter en waarom dit relevant is voor organisaties die adverteren op de verschillende platforms.

Meta

8 november is de inhoudelijke behandeling begonnen van de massaclaim die de Consumentenbond en de Data Privacy Stichting (DSP) hebben ingediend tegen Meta. Volgens de Consumentenbond en DSP verzamelt Meta met haar platform, Facebook, al jarenlang onrechtmatig persoonsgegevens van Facebookgebruikers. Gegevens van Facebookgebruikers over onder andere interesses, gezondheid en seksuele geaardheid worden door het platform vastgelegd zonder dat daar duidelijk over is geïnformeerd en toestemming voor is gegeven, aldus de aanklagers. Tot een overeenkomende conclusie kwam de Autoriteit Persoonsgegevens eerder ook na een onderzoek in 2017. Meta heeft onder andere naar aanleiding van dit onderzoek haar beleid aangepast. Het oordeel van de rechter wordt 1 februari 2023 verwacht. 

TikTok

Ook TikTok ontkomt niet aan de beoordeling van de Nederlandse rechter over een massaclaim van onder andere de Consumentenbond. 9 november oordeelde de Rechtbank Amsterdam na bezwaren van TikTok dat het bevoegd is de zaak inhoudelijk te beoordelen, ondanks dat TikTok niet in Nederland is gevestigd. Volgens de Consumentenbond verzamelt TikTok op een onrechtmatige wijze persoonsgegevens van kinderen door hier niet duidelijk over te informeren en niet om toestemming te vragen. Zeker bij kinderen gelden op grond van de Algemene Verordening Gegevensbescherming strenge eisen aan het vragen om toestemming en de informatieplicht. Dit houdt bijvoorbeeld in dat niet alleen het kind, maar ook een van de ouders toestemming moet geven. Op de uitkomst moet nog even worden gewacht; inhoudelijk wordt de zaak waarschijnlijk pas in 2024 behandeld. 

Twitter 

Naast Meta en TikTok is ook Twitter aan de beurt. Begin deze maand is bekend geworden dat De Stichting Data Bescherming Nederland (SDBN) bij Twitter heeft aangeklopt met een massaclaim. Volgens de SDBN heeft Twitter als eigenaar van MoPub zonder toestemming (alweer) persoonsgegevens van betrokkenen verzameld en verkocht. MoPub was een advertentieplatform dat zorgde dat advertenties werden getoond in meer dan 10.000 apps, waaronder Shazam, Duolingo maar ook datingapps zoals Badoo en Grindr. Bij het gebruik van deze apps zijn meer gegevens verzameld dan noodzakelijk was voor het gebruik. Vervolgens werden deze gegevens doorverkocht, aldus SDBN. MoPub is inmiddels door Twitter verkocht en opgegaan in ander bedrijf. Als Twitter geen gehoor geeft aan de claim, volgt misschien later een rechtszaak. 

Adverteerders ook aansprakelijk

De verschillende uitkomsten van de lopende zaken zijn ook relevant voor partijen die adverteren op de verschillende platforms. Adverteerders zijn namelijk gezamenlijk met het platform verantwoordelijk voor de persoonsgegevens die worden verwerkt bij het personaliseren van advertenties. Mocht de Nederlandse rechter tot de conclusie komen dat een van de partijen onrechtmatig persoonsgegevens verwerkt, betekent dat de adverteerder daar (op zekere hoogte) ook verantwoordelijk voor kan worden gehouden. Over deze gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben we eerder een artikel geschreven. Deze kun je hier lezen. 

Gerelateerde artikelen

Autoriteit Persoonsgegevens gaat strenger toezicht houden

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft met een brief aan de VIA aangekondigd in 2024 strenger toezicht te houden. Eerder al uitte het kabinet haar zorgen over het gebruik van cookies en online tracking, waardoor een extra budget van 500.000 euro per jaar aan de AP werd toegewezen voor het toezicht hierop. Dit extra budget zal de AP gebruiken om vaker te controleren of organisaties op de juiste manier toestemming vragen voor het plaatsen van onder andere tracking cookies. De AP heeft vuistregels op haar website gepubliceerd met uitleg hoe organisaties hun cookiebanner moeten inrichten en toestemming voor het plaatsen van tracking cookies gevraagd moet worden. De AP heeft deze brief naar de VIA gestuurd met het verzoek om de inhoud ervan onder de aandacht te brengen bij onze leden. Het is van belang dat jij, als lid van de VIA, hiervan op de hoogte bent. Zodat er nu de mogelijkheid is om eventuele aanpassingen uit te voeren. – Saskia Baneke-Delfgaauw, VIA-directeur Lees hieronder de brief van het AP. Via deze mail houden we onze leden op de hoogte van belangrijke juridische ontwikkelingen. Als contactpersoon van jouw organisatie vragen we je om deze e-mail door te sturen naar degenen binnen de organisatie voor wie deze updates van belang zijn. Alvast bedankt! Mochten er vragen zijn of hebben jullie hulp nodig, neem dan contact op met Saskia Baneke, [email protected] of Guido Grevink [email protected] Relevante links:Autoriteit Persoonsgegevens publiceert richtlijnen voor het opstellen van een correcte cookiebannerHeldere en misleidende cookiebanners | Autoriteit PersoonsgegevensLegal Digital Advertising Checklist VERSTERKT TOEZICHT OP TRACKING TECHNOLOGIEËN EN NORMUITLEG RONDOM COOKIES De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat vanaf dit jaar vaker controleren of websites op de juiste manier toestemming vragen voor het vragen van (tracking) cookies en andere volgsoftware. In de praktijk komt het namelijk regelmatig voor dat er misleidende cookiebanners worden gebruikt, waardoor de toestemming voor de verwerking van persoonsgegevens niet juist wordt verkregen. De AP wijst u middels deze brief graag op de normuitleg die de AP hier recent over heeft uitgebracht. Cookies en de AVGBij het gebruik van tracking cookies of vergelijkbare technieken kan ervan uit worden gegaan dat er persoonsgegevens worden verwerkt. Dit geldt ook voor sommige functionele en beperkte analytische cookies. Aangezien het gaat om een verwerking van persoonsgegevens moet er ook worden voldaan aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Belang van een heldere cookiebannerDoor middel van tracking technologieën kunnen organisaties meekijken met het internetgedrag van hun websitebezoekers. Echter, dit is alleen toegestaan als websitebezoekers daar expliciet mee akkoord gaan. Zij moeten ook de optie hebben om cookies te weigeren, zonder nadelige gevolgen. Door het inzetten van een heldere cookiebanner kunnen websitebezoekers een weloverwogen keuze maken om wel of geen toestemming te geven. AP normuitlegNaast het versterkte toezicht brengt de AP ook normuitleg uit, zodat organisaties aan de hand van praktische regels kunnen voldoen aan de wettelijke vereisten met betrekking tot (tracking) cookies en andere technologieën. Inmiddels heeft de AP twee uitgebracht: normuitleg voor het maken van een heldere cookiebanner en normuitleg voor het intrekken van toestemming bij cookies. Voor verdere uitleg en voorbeelden verwijzen we u graag naar onze website. De volgende vuistregels helpen bij het opstellen van een correcte cookiebanner: Geef informatie over het doel; Zet vinkjes niet automatisch aan; Gebruik duidelijke tekst; Zet verschillende keuzes op één laag; Verberg bepaalde keuzes niet; Laat iemand niet extra klikken; Gebruik geen onopvallende link in de tekst; Wees helder over het intrekken van toestemming; Verwar toestemming niet met gerechtvaardigd belang. De volgende regels verduidelijken waaraan voldaan moet worden bij intrekken van toestemming bij cookies: Toestemming intrekken moet op ieder moment kunnen; Toestemming intrekken moet net zo gemakkelijk zijn als het aangeven; Toestemming intrekken mag geen nadelige gevolgen hebben voor uw websitebezoekers; Geef informatie over hoe websitebezoekers toestemming kunnen intrekken vóórdat zij toestemming geven; Zorg voor een vindbare plek voor het intrekken van toestemming; Gaat het (ook) om toestemming voor het verwerken van persoonsgegevens door derde partijen? Dan moet u deze derde partijen ook laten weten dat iemand de toestemming heeft ingetrokken.

Lees verder

Whitepaper Data-Cleanrooms: Wat zijn het en hoe zet je ze effectief in?

Het landschap van digitale marketing is flink veranderd. Firefox en Safari ondersteunen geen cookies van derden meer, Chrome is ze aan het uitfaseren en de ePrivacy Richtlijn en GDPR vereisen dat uitgevers en adverteerders toestemming van consumenten krijgen om hun data te verzamelen en te gebruiken. En dat zorgt voor de nodige uitdagingen op het gebied van data en privacy. Gelukkig bieden data-cleanrooms een oplossing. Cleanrooms maken het voor bedrijven mogelijk om samen te werken en data te analyseren met behoud van privacy en naleving van regelgeving. Ze zijn vooral nuttig in situaties waarin meerdere partijen de collectieve kracht van hun gegevens willen benutten zonder de individuele privacy of gegevensbeveiliging in gevaar te brengen. Klantgegevens worden zorgvuldig geanonimiseerd en ontdaan van alle persoonlijke of identificeerbare informatie. Deze gegevens kunnen vervolgens worden geanalyseerd en gebruikt om nieuwe inzichten te krijgen over gebruikers op een geaggregeerd niveau. Dit whitepaper geeft marketeers die nog geen of weinig ervaring hebben met data-cleanrooms inzicht in alle mogelijkheden. Van het definiëren van doelstellingen tot juridische zaken, uploaden van data en verbinding met andere bronnen tot het uitvoeren van data-analyses. De theorie wordt aangevuld met cases uit de Nederlandse reclame-industrie en aanbevelingen die betrekking hebben op de beperkingen en kosten van data-cleanrooms. Bijdragen van: Birgit Boing, Emmelijn Hermens, Weiwei Liu-Schröder, Bastiaan Spaans, Bernard de Vreede, Mark Wilmont.

Lees verder

Legal Digital Advertising Checklist

In een tijdperk waarin digitale interactie en online aanwezigheid de norm zijn geworden, is het verzamelen van persoonsgegevens een integraal onderdeel geworden van het online ecosysteem. Dit gebeurt door middel van (tracking-)cookies en diverse andere vergelijkbare tracking-technieken. Het tonen van gepersonaliseerde advertenties is een essentieel onderdeel geworden van de digital advertising wereld. Deze vorm van adverteren maakt niet alleen gratis toegang tot websites mogelijk, maar biedt betrokkenen ook een op maat gemaakte ervaring. Het is van cruciaal belang dat deze vorm van adverteren plaatsvindt in overeenstemming met wet- en regelgeving. Deze checklist biedt een overzicht van de belangrijkste juridische aspecten waar bedrijven rekening mee moeten houden bij het plaatsen van advertenties online. Door deze checklist te volgen, kan worden nagegaan of online advertentiegebruik zowel juridisch correct als professioneel verantwoord is. Let op: deze checklist is ontwikkeld als hulpmiddel voor bedrijven om te streven naar naleving van het wettelijk en regelgevend kader binnen de advertentiebranche. Het gebruik van deze checklist impliceert echter geen garantie dat volledige naleving wordt bereikt. Het wordt altijd aangeraden een juridisch professional te raadplegen om te waarborgen dat alle relevante wetten en regels worden nageleefd en correct worden geïnterpreteerd.

Lees verder