Gerda Arends-Ruitenberg is nu ruim een jaar onafhankelijk vertrouwenspersoon voor VIA-leden en haar medewerkers. Zij is het centrale punt waar ongewenst gedrag kan worden gemeld en staat mensen bij met raad en daad. Veel van onze leden weten Gerda al te vinden en ze krijgt regelmatig vragen. We hebben Gerda gevraagd om deze vragen met ons te delen om zo een nog beter inzicht te geven wat zij voor onze leden en haar medewerkers kan betekenen. Wanneer kun je gebruik maken van de vertrouwenspersoon? “Je kunt bij een vertrouwenspersoon terecht wanneer je last hebt (gehad) van ongewenste omgangsvormen of graag een misstand wil bespreken. Dat kan gaan over seksuele intimidatie dan wel seksueel misbruik, agressie en geweld (dus ook intimidatie en machtsmisbruik), discriminatie of pesten. Grensoverschrijdend gedrag kent verschillende vormen, dus voel je niet bezwaard om contact met mij op te nemen. Ook voor kleinere misstanden kun je bij mij terecht. Je kunt niet bij mij terecht voor een in jouw ogen onterechte beoordeling. Hiervoor zou je advies kunnen vragen bij HR, een vakbond of eventueel een jurist.” Wat kan de vertrouwenspersoon doen, behalve even luisteren? “De vertrouwenspersoon luistert inderdaad eerst naar het verhaal van de melder en probeert de situatie zo helder mogelijk te krijgen. Deze persoon licht opties toe, geeft informatie over mogelijke informele en formele oplossingsmogelijkheden, kan doorverwijzen naar andere hulpverlenende instanties en klachtenprocedures begeleiden. Maar kan ook ondersteuning geven door bijvoorbeeld mee te gaan naar een gesprek met een leidinggevende of HR-adviseur. Het is altijd aan de melder of en welke vervolgstappen er worden gezet.” Hoe vertrouwelijk is een gesprek met de vertrouwenspersoon? “De vertrouwenspersoon heeft een geheimhoudingsplicht. In gesprek wordt alles wat een melder verteld vertrouwelijk behandeld. Deze persoon deelt dan ook geen informatie met de werkgever van de melder en in mijn geval ook niet met VIA. De melder zelf heeft de regie over eventuele vervolgstappen die wel of niet worden gezet, tenzij er sprake is van een strafbaar feit of een misstand. Dan moet een vertrouwenspersoon wel in actie komen door bijvoorbeeld melding te maken bij een toezichthouder, maar nooit zonder de melder hierover vooraf over te informeren.” Wat zijn de voorwaarden om gebruik te maken van de vertrouwenspersoon van VIA? “Iedere medewerker van de organisaties die aangesloten zijn bij VIA kan op elk moment contact opnemen met mij, wanneer er sprake is van ongewenste omgangsvormen of een misstand. In principe wordt er verwacht dat bedrijven met 10 of meer werknemers zelf een vertrouwenspersoon aanstellen. Dit wordt ook wettelijk verplicht. Kun je of wil je niet de vertrouwenspersoon van je werkgever inschakelen? Dan kun je altijd contact opnemen met mij.” Moet ik betalen voor een gesprek met de VIA vertrouwenspersoon? “Nee, je hoeft niet te betalen voor een gesprek met mij. VIA faciliteert en betaalt dit voor de bij haar aangesloten leden en medewerkers.” Aan wie legt een vertrouwenspersoon verantwoording af? “Voor het bestuur VIA schrijf ik elk jaar een geanonimiseerd jaarverslag. Hierin worden het aantal meldingen en de aard van de meldingen genoemd om inzicht te geven in welke problemen het meest voorkomen in de branche. Uit het verslag is niet op te maken vanuit welke bedrijven de meldingen zijn gedaan. Mocht er sprake zijn van meerdere meldingen uit eenzelfde organisatie met eenzelfde ongewenste omgangsvorm óf als het gaat om een misstand binnen een organisatie dan zal ik met de directie van het bedrijf in kwestie contact opnemen. In eerste instantie zal ik het bedrijf zelf de mogelijkheid geven om de misstand op te lossen. Doen ze dat niet, dan ga ik naar de betreffende toezichthouder.” VIA voor een Veilig Werkklimaat Het is belangrijk dat iedereen met plezier naar zijn werk gaat. Een sociaal veilige werkomgeving is hiervoor een noodzakelijke voorwaarde. Respect, collegialiteit en werkplezier moeten vanzelfsprekend zijn en op alle vormen van ongewenst gedrag, zoals seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en agressie moet alert worden gereageerd. Meld daarom misstanden! Vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg is aangesteld voor alle VIA-leden. Je kan bij haar anoniem een melding doen. Gegevens vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg Email: [email protected] Telefoon: 06 41878027

Vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg is aangesteld voor alle VIA-leden. Je kunt vrijblijvend en anoniem contact opnemen via 06 41878027 of stuur een mailtje naar [email protected]. Een veilig werkklimaat staat bij VIA voorop en is wat ons betreft de basis voor continuïteit en groei van de branche. Een veilige werkomgeving zorgt voor behoud van talent, minder verzuim en gelukkigere, productievere werknemers. De omgang met collega’s en klanten heeft veel invloed op hoe iemand zich voelt en kan leiden tot lichamelijke, psychische en sociale klachten, zeker als er sprake is van ongewenste omgangsvormen. Onze VIA vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg geeft tips die je direct kunt gebruiken om de sociale veiligheid in je organisatie te vergroten. 1. Voer het gesprek Medewerkers zijn vaak heel goed in staat om de ongeschreven regels te benoemen. Door met elkaar in gesprek te gaan, kun je gezamenlijk de norm binnen jouw organisatie bepalen. Je kunt daarbij vragen stellen als: Wat is bij ons normaal? Voor wie werkt dat goed en voor wie minder goed? Wat moet je hier vooral niet doen? Hoe gaan we hier om met conflicten? Praten biedt ruimte om elkaar aan te spreken op gedrag of de ander tegen te spreken. Door elkaar te helpen in een ongemakkelijke situatie draagt een ieder effectief bij aan een veilig werkklimaat. 2. Borg (sociale) veiligheid in regels Het opstellen van gedragsregels dragen echt bij aan het borgen van sociale veiligheid binnen een organisatie. Als afspraken over gewenst gedrag beschreven staan dan weten medewerkers wat er van hen verwacht wordt en welke gedragingen wel en niet toelaatbaar zijn. Het zorgt voor duidelijkheid bij je werknemers en geeft houvast om collega’s aan te spreken. Je kunt hierbij denken aan een gedragscode en een klachtenregeling. Wanneer er een juridische procedure ontstaat dan kan er bijvoorbeeld naar de gedragscode worden verwezen om aan te tonen dat er regels binnen de organisatie zijn. Een klachtenprocedure biedt medewerkers de mogelijkheid om een situatie van ongewenst gedrag binnen de organisatie te bespreken, misverstanden te verhelpen en zorgt voor een rechtvaardige afhandeling van een klacht door hoor en wederhoor toe te passen. Het is hierbij belangrijk om transparant te zijn over de regels, hoe daarmee omgegaan wordt en te erkennen dat er machtsverhoudingen bestaan. 3. Check en informeer Check bij je werknemers wat ze nodig hebben om zich uit te kunnen spreken. Informeer je medewerkers waar ze heen kunnen als ze er met een ander niet uitkomen. Dit kan een persoon zijn, die invloed kan uitoefenen binnen de organisatie, maar ook een externe onafhankelijke instantie zijn of vertrouwenspersoon. Iedere medewerker van de organisaties die aangesloten zijn bij VIA kan kosteloos bij de vertrouwenspersoon van VIA terecht, wanneer er sprake is van ongewenste omgangsvormen of een misstand. 4. Neem een melder van ongewenst gedrag altijd serieus. Een medewerker komt over het algemeen niet het eerste beste plagerijtje melden bij de leidinggevende. Vaak is daar al een heel proces van zelfonderzoek aan vooraf gegaan. De melder wil vooral dat het ongewenste gedrag stopt en ziet geen andere mogelijkheid om dit te bereiken dan door de hulp van de leidinggevende in te schakelen. Als het gewenst is kan de melder doorverwezen worden vooropvang en ondersteuning naar een vertrouwenspersoon.  5. Investeer in je mensen en het leiderschap, zij spelen een centrale rol Veiligheid op de werkvloer is een cruciaal onderdeel van inclusief werkgeverschap, waarbij de werkgever zich inzet voor diversiteit en het creëren van een cultuur, waar iedereen volledig zichzelf kan zijn. Veiligheid op de werkvloer begint dan ook bij het leiderschapsteam en de werknemers. Zet daarom de cultuur van de organisatie op de (strategische) agenda zodat ieder effectief bij kan dragen aan een positieve cultuurverandering op bredere schaal. Als medewerkers nieuwsgierig zijn naar het perspectief van de ander, brengt dat ze dichter bij elkaar én de organisatie naar een hoger plan. Investeer in je medewerkers bijvoorbeeld door trainingen en workshops op gebied van diversiteit en leiderschap. 

Een jaar geleden benoemde VIA Gerda Arends-Ruitenberg als onafhankelijk vertrouwenspersoon voor haar leden en medewerkers. Een centraal punt waar ongewenst gedrag kan worden gemeld. Dit initiatief, ontstaan uit het VIA-bestuur, heeft als doel de Nederlandse media- en creatieve sector te ondersteunen bij het creëren van een veilige werkplek voor iedereen. Een sociale werkomgeving die groei en continuïteit in de branche stimuleert. We vragen Gerda naar haar ervaringen als vertrouwenspersoon bij VIA. Wat trok haar aandacht en waar moeten we het komende jaar op letten? Gerda, je bent nu een jaar vertrouwenspersoon voor alle VIA-leden. Hoe heb je dat ervaren?  "Ik werd bijzonder warm ontvangen door zowel de directie als het bestuur van VIA. Het is bemoedigend om te zien dat men de risico’s erkent die kunnen voortvloeien uit ongewenst gedrag en de verantwoordelijkheid op zich neemt om dit aan te pakken. Dit jaar hebben we aanzienlijke stappen gezet. We hebben bijvoorbeeld een gedragscode opgesteld voor deelname aan VIA-evenementen, een klachtenreglement template aangeboden, en diverse trainingen verzorgd. Hoewel ik me realiseer dat ongewenst gedrag niet alleen kan worden aangepakt door middel van een gedragscode of training, is het toch een belangrijke stap in het bewustzijn. Het kennen van een gedragscode kan al helpen bij het herkennen van eigen gedrag en het stellen van grenzen. Ik zie dit allemaal als positieve ontwikkelingen. Onlangs heeft branchevereniging DDMA ook besloten om mijn diensten als vertrouwenspersoon aan te bieden aan hun leden met weinig werknemers. Dat is een compliment aan VIA en DDMA, want zij lopen hiermee voorop in de aanstaande wetgeving. De wetgever stelt namelijk voor dat kleinere organisaties dit collectief via hun branchevereniging gaan organiseren." Er ligt inderdaad een voorstel voor nieuwe wetgeving waarbij werkgevers verplicht worden een vertrouwenspersoon aan te stellen. Kun je hier meer over vertellen? "Deze wet, die inmiddels is aangenomen door de tweede kamer en nu wacht op goedkeuring van de eerste kamer, maakt een vertrouwenspersoon verplicht voor bedrijven met 10 of meer werknemers. Nu is dat nog niet het geval. Hierdoor heeft momenteel niet elke werknemer toegang tot een betrouwbare, professionele vertrouwenspersoon bij grensoverschrijdend gedrag. Zulk gedrag kan, zonder de juiste ondersteuning van een goed opgeleide en geregistreerde vertrouwenspersoon, leiden tot (langdurige) ziekteverzuim van de werknemer, wat aanzienlijke kosten met zich meebrengt voor de werkgever. Nog belangrijker is het creëren van een inspirerende omgeving waarbinnen medewerkers zich veilig voelen, zodat zij zichzelf verder kunnen ontwikkelen. Dat alleen zou volgens mij al een motivatie moeten zijn om je medewerkers zoveel mogelijk te ondersteunen. Om de medewerkers van VIA-leden de mogelijkheid te bieden om een vertrouwenspersoon te raadplegen, word ik als externe vertrouwenspersoon ingehuurd door VIA. Ik ben direct beschikbaar en bereikbaar voor alle medewerkers van de aangesloten leden." Volgens mij heeft ieder bedrijf dwarsdenkers nodig om iedereen scherp te houden en zelfreflectie te stimuleren. Kun je iets vertellen over het soort meldingen dat je in het afgelopen jaar hebt ontvangen en wat je is opgevallen?  "Heel veel meldingen heb ik niet ontvangen in het afgelopen jaar. Eerlijk gezegd had ik er wel meer verwacht, vooral vanwege de aandacht voor grensoverschrijdend gedrag in de media. De meldingen die ik heb ontvangen zijn wel typisch voor de branche. Oudere medewerkers in een senior functie die (seksueel)intimideren en hier niet op aangesproken worden door hun omgeving omdat zij óf geen tegenspraak krijgen (ze zijn immers zo goed in hun vak) óf omdat de omgeving de tegenspraak niet durft te geven, omdat ze bang zijn dat dit negatieve invloed kan hebben op het carrièreverloop. Volgens mij heeft ieder bedrijf dwarsdenkers nodig om iedereen scherp te houden en zelfreflectie te stimuleren.” Wat heb jij als vertrouwenspersoon voor deze personen kunnen betekenen?  "In de eerste plaats ben ik als vertrouwenspersoon een luisterend oor geweest voor deze melders. In een aantal gevallen waren de melders na een gesprek voldoende in staat om op de situatie te reflecteren en om tot een voor hen passende oplossing te komen. In één situatie heb ik meerdere gesprekken gevoerd met een melder. De relatie tussen een senior en junior werknemer was ernstig beschadigd door seksueel intimiderende opmerkingen richting de junior medewerker, die ook niet werden veroordeeld door omstanders. Deze persoon heeft uiteindelijk besloten om het bedrijf te verlaten en opnieuw te beginnen. Een positief gevolg van onze gesprekken is dat deze persoon het zelfvertrouwen heeft gekregen om de reden voor het ontslag ook aan de directie toe te lichten. Uit het laatste gesprek begreep ik dat de betreffende collega door de directie op zijn gedrag was aangesproken en zijn excuses heeft aangeboden. Uiteindelijk staat de medewerker bij mij altijd voorop." Tot slot, elk jaar maak je een jaarverslag waarin je jouw visie op de meldingen met ons deelt. Wat waren jouw aanbevelingen?  “Klopt, over 2022 heb ik een jaarverslag geschreven en heb hier ook enkele aanbevelingen in gedaan. Wat mij betreft zou een eerste stap zijn om de sociale veiligheid op de werkvloer aandacht te geven. Als medewerkers zich niet durven of kunnen uitspreken omdat daar consequenties aan zitten dan is het aanbieden van een vertrouwenspersoon niet meer dan het welbekende “doekje voor het bloeden”. VIA neemt deze aanbeveling over en gaat na de zomer een webinar rondom het thema sociale veiligheid organiseren. Houd de website en nieuwsbrief in de gaten als je hier meer over wilt weten.” VIA voor Veilig Werkklimaat Het is belangrijk dat iedereen met plezier naar zijn werk gaat. Een sociaal veilige werkomgeving is hiervoor een noodzakelijke voorwaarde. Respect, collegialiteit en werkplezier moeten vanzelfsprekend zijn en op alle vormen van ongewenst gedrag, zoals seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en agressie moet alert worden gereageerd. Meld daarom misstanden! Vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg is aangesteld voor alle VIA-leden. Je kan bij haar anoniem een melding doen.  Gegevens vertrouwenspersoon Gerda Arends-Ruitenberg Email: [email protected]: 06 41878027