Auteur: Sander van Oostrom
Op 12 september 2023 heeft de Europese Commissie een reeks initiatieven aangekondigd ter ondersteuning van de behoeften van kleine en middelgrote ondernemingen (MKB) In dit artikel bespreekt VIA-jurist Sander van Oostrom de voorgestelde regeling.
Op 12 september 2023 heeft de Europese Commissie een reeks initiatieven aangekondigd ter ondersteuning van de behoeften van kleine en middelgrote ondernemingen (MKB). Een maatregel binnen dit pakket is het voorstel voor een verordening om de betalingsachterstanden bij handelstransacties aan te pakken. Deze voorgestelde regeling zal betalingstermijnen in de Europese Unie beperken tot een maximum van 30 dagen voor alle organisaties. Dit heeft in feite tot doel de betalingsdiscipline van alle betrokken actoren (overheidsinstanties, grote ondernemingen en kmo’s) te verbeteren en ondernemingen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van betalingsachterstand bij handelstransacties.
De Europese Commissie heeft hiermee de intentie om afscheid te nemen van de oude richtlijn uit 2011, die bedrijven 60 dagen de tijd geeft om facturen te betalen. In bepaalde lidstaten kan deze termijn zelfs oplopen tot 120 dagen of meer, wat vooral nadelig uitpakt voor het MKB. Dit is te wijten aan het gebrek aan onderhandelingsmacht van kleinere organisaties, wat vaak resulteert in ongunstige betalingsvoorwaarden: lange betalingstermijnen voor kleine schuldeisers en korte termijnen voor kleine schuldenaren. Bovendien brengt dit aanzienlijk meer risico met zich mee voor het MKB, gezien hun grotere kwetsbaarheid voor liquiditeitsproblemen.
De voorgestelde verordening introduceert een uniforme maximale betalingstermijn van 30 dagen, vanaf de ontvangst van de factuur, op voorwaarde dat de schuldenaar de goederen of diensten heeft ontvangen. Dit geldt voor alle commerciële transacties, ongeacht of het om transacties tussen bedrijven (B2B) of tussen overheidsinstanties en bedrijven gaat.
Een ander essentieel aspect van de voorgestelde verordening betreft de verplichting tot automatische rente op betalingsachterstanden, tegen tarieven die in de verordening zijn vastgelegd, totdat de schuld volledig is voldaan. Hiermee wordt de verantwoordelijkheid voor de betaling van rente verschoven van de onderhandelingstafel naar een automatisch en bindend proces. Bovendien wordt van lidstaten verwacht dat zij handhavingsinstanties oprichten om ervoor te zorgen dat de nieuwe regels worden nageleefd. Deze instanties krijgen de bevoegdheid om onderzoek te doen, inspecties ter plaatse uit te voeren en sancties op te leggen. Dit versterkt de afdwingbaarheid van de voorgestelde verordening en biedt het MKB extra bescherming tegen laatbetalers.
Sommige partijen uiten kritiek op het voorstel omdat ze vrezen dat het de contractvrijheid inperkt. De nieuwe verordening geeft namelijk minder ruimte om betalingsvoorwaarden naar eigen inzicht te bepalen. De Europese Commissie benadrukt echter dat de contractvrijheid behouden blijft onder de nieuwe regels. Partijen kunnen nog steeds onderhandelen over betalingstermijnen, zolang deze maar niet langer zijn dan 30 dagen én de rente automatisch wordt toegepast en verschuldigd is. Hierdoor blijft volgens de Europese Commissie flexibiliteit in contractonderhandelingen bestaan binnen de grenzen van de verordening.
Het voorstel bevindt zich momenteel in het wetgevingsproces en zal de komende tijd worden besproken en geëvalueerd. Zodra de verordening is goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad, zullen de nieuwe regels één jaar na de inwerkingtreding van de verordening van toepassing worden, om organisaties de nodige tijd te geven om te voldoen aan de nieuwe regels. Dit wordt naar verwachting pas in 2025, op zijn vroegst.
